Speciaal basisonderwijs (SBO) en speciaal onderwijs (SO)

Als de basis en extra ondersteuning op een regulier basisschool niet voldoende zijn, kan er een moment komen waarop duidelijk wordt dat een leerling zich beter kan ontwikkelen op het speciaal basisonderwijs (SBO) of het speciaal onderwijs (SO). 

Het speciaal onderwijs (SO) kent de volgende specialisaties:

  • Cluster 1: voor blinde, slechtziende leerlingen
  • Cluster 2: voor dove, slechthorende leerlingen of leerlingen met een taal-spraakontwikkelingsstoornis (TOS);
  • Cluster 3: zeer moeilijk lerende kinderen en lichamelijk gehandicapte en/of verstandelijk gehandicapte en langdurig zieke leerlingen;
  • Cluster 4: kinderen met sociaal-emotionele problemen, psychische stoornissen en/of gedragsproblemen.


Cluster 3 en 4 scholen zijn onderdeel van de samenwerkingsverbanden. Cluster 1 en 2 zijn landelijk georganiseerd en hebben een eigen toelatingsprocedure. Wij werken samen met de cluster 1 en 2 scholen in onze regio, maar beslissen niet over de toelating. Lees hieronder het verschil tussen het speciaal basisonderwijs (SBO) of het speciaal onderwijs (SO).

Toelaatbaarheidsverklaring
Je kunt jouw kind niet zo maar aanmelden bij het SBO en het SO. Hiervoor is een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) nodig. Scholen vragen, in overleg met ouders, bij het samenwerkingsverband een toelaatbaarheidsverklaring aan. Klik hier voor meer informatie over een toelaatbaarheidsverklaring.

Wat is het verschil tussen SBO en SO?

Als je als ouder te maken krijgt met een advies voor Speciaal Basis Onderwijs (SBO) of Speciaal Onderwijs (SO) is het lang niet altijd duidelijk wat het verschil is tussen deze onderwijsvormen. SBO en SO lijkt als naam al erg op elkaar en roept alleen daardoor al vaak verwarring op. 

Speciaal basisonderwijs (SBO)

SBO is een afkorting van speciaal basisonderwijs: op SBO scholen zijn de groepen kleiner (max 17 leerlingen) dan in het regulier onderwijs, waardoor er meer aandacht kan zijn voor de specifieke onderwijsbehoefte van de leerling. Het is rustiger op school, waardoor kinderen minder prikkels krijgen.

Op SBO-scholen zijn vaak meer deskundigen aanwezig; denk aan logopedie, speltherapie en maatschappelijk werk. Zo kunnen kinderen die therapie eventueel onder schooltijd volgen. De lijn tussen de school en deskundige is kort, overleg is makkelijker te organiseren.

De redenen waarom kinderen worden verwezen naar SBO zijn divers: leerproblemen, sociaal-emotionele problemen, gedragsproblemen, ADHD of autisme. Vaak is er sprake van een combinatie van verschillende redenen.

De lesstof die wordt aangeboden is in principe hetzelfde als op reguliere scholen; het tempo ligt lager waardoor er soms meer tijd nodig is voor een kind om zich de lesstof eigen te maken. De meeste leerlingen van het SBO stromen uit naar het regulier voortgezet onderwijs.

SBO scholen in onze regio:

  • Boulevard410
  • De Werf
  • Dr. M. van der Hoeveschool
  • Koningin Wilhelminaschool
  • Michaelschool


Speciaal onderwijs (SO)

Speciaal onderwijs biedt specialistische ondersteuning aan kinderen die het reguliere onderwijs niet kan bieden. SO-scholen zijn veelal gespecialiseerd op een specifiek terrein: denk bijvoorbeeld aan gedrag of onderwijs aan zeer moeilijk lerende kinderen (ZML) . Ook op SO zijn deskundigen zoals logopedie, fysiotherapie en maatschappelijk werk aanwezig, maar daarbij is de hele school en het hele schoolsysteem gericht op het specialisme. De groepen zijn vaak nog iets kleiner dan in het SBO, waardoor de kinderen nog meer aandacht kunnen krijgen.

Binnen het SO zijn vier specialisaties. Die noemen we clusters:

  • Cluster 1: Scholen voor blinde of slechtziende leerlingen (visueel gehandicapte leerlingen).
  • Cluster 2: Scholen voor dove leerlingen en slechthorende leerlingen. Maar ook voor leerlingen met ernstige spraakmoeilijkheden en leerlingen met communicatieve problemen.
  • Cluster 3: Scholen voor leerlingen met lichamelijke en/of verstandelijke beperkingen. Maar ook voor zeer moeilijk lerende leerlingen, langdurig zieke leerlingen met een lichamelijke handicap, leerlingen met epilepsie en meervoudig gehandicapte leerlingen die zeer moeilijk leren.
  • Cluster 4: Scholen voor leerlingen met ernstige gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen.

Het speciaal onderwijs heeft eigen kerndoelen en volgt niet hetzelfde curriculum als reguliere scholen of als het speciaal basisonderwijs. De meeste leerlingen vervolgen hun onderwijs in het VSO, voortgezet speciaal onderwijs.

Er zijn 3 locaties voor speciaal onderwijs in regio Amersfoort:
1. De Klimboom (cluster 3)
2. Plevier (cluster 4)
3. Kolibri (cluster 4)

Opting-in scholen
Niet in onze regio, toch aangesloten bij SWV de Eem:
Kinderen vanuit onze regio kunnen ook gebruik maken van scholen buiten de regio. Zij zijn lid van ons Samenwerkingsverband, ook al liggen ze niet in een van onze gemeentes. We noemen dat onze opting-in scholen:
1. Ariane de Ranitz Utrecht (voorheen De Kleine Prins)
2. Berg en Boschschool Bilthoven
3. Berg en Boschschool Houten
4. C.P. van Leersumschool Zeist
5. De Trappenberg Hilversum (voorheen De Kleine Prins)
6. De Schans Utrecht Noord (voorheen De Kleine Prins)
7. J.H. Donnerschool De Glind
8. J.H. Donnerschool Hilversum

SO voor slechtziende/blinde kinderen: Bartimeüs in Zeist

SO voor kinderen met taal/spraak problemen: (Auris) Professor Groenschool in Amersfoort.

Inhoudsopgave

Bekijk ook andere onderwerpen

Zorgplicht
Scholen hebben zorgplicht*. Dit betekent dat zij moeten zorgen dat alle kinderen een passende pek krijgen ook, als extra zorg of ondersteuning nodig is. Daarom moeten scholen na schrifteijke aanmelding van een leerling binnen 6 tot 10 weken een passende plek bieden.
Wat betekenen hulp en ondersteuning op school?
Elke school geeft hulp aan kinderen die dat nodig hebben. Dat noem je de basisondersteuning. Wat de school precies voor basisondersteuning geeft, staat in het schoolondersteuningsprofiel (SOP). Het opstellen daarvan is verplicht.
Vrijstelling leerplicht
Kinderen in Nederland hebben recht op onderwijs en de plicht om naar school te gaan. Daarbij streven scholen en het samenwerkingsverband om ieder kind een passende onderwijsplek te geven, met extra ondersteuning en zorg als dat nodig is.
Toelaatbaarheidsverklaring (TLV)​
Ouders kunnen zelf geen toelaatbaarheidsverklaring (TLV) aanvragen. Voor plaatsing op het speciaal basisonderwijs (SBO) of het speciaal onderwijs (SO) is een toelaatbaarheidsverklaring van het Samenwerkingsverband nodig.
Ga naar de inhoud